ABD Başkanlık seçimleri salı günleri yapılıyor. Peki seçimler neden bir mesai gününde yapılıyor ve insanlar mesai saatinde nasıl oy kullanıyor?
Amerika Birleşik Devletleri'nde ilk 15 başkanlık seçiminde her eyalet kendi seçim gününü belirliyordu. Ancak telgrafın yaygınlaşmasıyla seçim sonucunu erken eyaletlerin diğer eyaletleri etkileme tehlikesi ortaya çıkınca tek bir gün üzerinde anlaşmaya varıldı. Kongre, Kasım ayının ilk pazartesi gününden sonraki ilk salı gününü seçim günü ilan etti.
Neden salı günü? 1800'lü yıllarda yollar ya çok kötü ya hiç yoktu. Bu yüzden sandıklara ulaşmak uzun saatler alabiliyordu. Nüfusun çok büyük bir çoğunluğu dindar Hıristiyan olduğu için insanlar Pazar günleri kiliseye gidiyordu. Bu nedenle kongre, seçmenleri ibadet günü seyahat yapmaya zorlamak istemedi. Pazartesi günü sandıklara gitmek için yola çıkılıyor, Salı günü de seçimler yapılıyordu.
Neden Kasım ayı? O dönemler ABD'lilerin çoğu çiftçiydi. Kasım ayı da hasatın bittiği, aynı zamanda havaların tam olarak soğumadığı dönemdi.
Bu gelenek o yıllardan bugünlere kadar geldi. ABD'liler hala salı günleri oy kullanıyor. Peki insanlar nasıl işlerinden zaman ayırıp sandığa gidiyor. Bu da her eyaletten her eyalete göre değişiyor. Hatta bu değişimeyalet yöneticilerinin aldığı karar göre seçimden seçime de değişiyor.
Bazı eyaletler seçim gününü tatil ilan ediyor. Çalışanların maaşından kesinti olmuyor ve insanlar seçim günü işe girmiyor.
Bazı eyaletler ücretli 2 saat izni kabul etmiş durumda. Seçim günü çalışanlar ya işe mesai saatinden 2 saat sonra geliyor, ya da mesai bitiminden 2 saat önce işten çıkıyor. Bu durumda da maaştan kesinti yapılmıyor.
Seçimlerin salı günü olması yıllardan beri konuşulan bir konu... ABD'de sandığa gitme oranı yüzde 50-60 seviyesinde. Düşük gelirli insanların sandığa gidemediği için ABD demokrasisinin zarar gördüğünü savunanlar var.
2020 seçimindeki farklılık!
2020 seçimlerinde erken oy kullanma ve posta yoluyla oy verme işlemleri büyük oranda patlama yaptı.
Erken oy kullanabilmek için önceleri yurt dışında görevde bulunan bir asker olmak gibi koşullar isteniyordu. Zamanla bu kısıtlamalar azaldı. Özellikle bu sene.
Postayla oy kullanabilmenin tarihi 1861-1865 yılları arasındaki Amerikan İç Savaşı'na kadar dayanıyor. 1864 seçimlerinde cephedeki askerler postayla oy kullandı. O günden günümüze yine postayla oy kullanmanın kısıtlamaları vardı, örneğin yurt dışında görevli olmak gibi... Ancak 2020 yılı seçimlerinde kurallar değişti ve genişletildi.